معرفی معماری مسجد-مدرسه امام خمینی کاشان

توضیحات

در این بخش، یک فایل Word با موضوع معرفی معماری مسجد مدرسه امام خمینی کاشان (مدرسه سلطانی کاشان) برای دانلود ارائه شده است. تصاویر نقشه های نما برش و پلان این مسجد مدرسه نیز در این مجموعه قرار دارد. در متن این تحقیقی به تاریخچه، بانی و سازندگان بنا، سیر تحول بنا و نکات معماری آن پرداخته شده است.

مسجد مدرسه سلطانی یا امام خمینی در شهر کاشان و در نزدیکی میدان کمال الملک قرار دارد.

مسجد مدرسه امام خمینی بزرگ ترین مدرسه طلبه نشین کاشان معروف به مدرسه شاه یا مدرسه سلطانی از بناهای فتحعلی شاه قاجار (۱۲۱۲-۱۲۵۰ق) است. ساختمان آن از سال ۱۲۲۱-۱۲۲۹ق به سرپرستی میرزا ابوالقاسم اصفهانی که از طرف حاجی حسین خان صدر اعظم (که عهده دار حکومت کاشان بوده) به انجام رسیده و امر تولیت و تدریس و تصدی موقوفات مدرسه نیز به حاجی ملا احمد نراقی واگذار شده است.

جلوخان مدرسه دارای سردر کاشی کاری شده بوده و بر فراز آن هم مأذنه خوش اسلوبی ساخته شده است. صحن مدرسه به شکل مربع مستطیل است و بر چهار جانب آن، ۵۲ حجره با ایوان جلو و در وسط، حوض بزرگ و طویلی دو جبهه شمالی و جنوبی در جهت طول صحن مدرسه را زینت داده است، دو تالار بزرگ برای تدریس و محل اجتماع و مباحثه طلاب در طرفین حوض در راسته حجره ها احداث شده، و در هریک از چهار زاویه مدرسه، راهرو جداگانه به حیاط خلوت هایی متصل گردیده است.

در جبهه غرب و در مقابل سردر ورودی به صحن مدرسه، ایوان بزرگ و مجلل جلو گنبد، جلب توجه می کند که از کتیبه زیر سقف تا کف زمین، با کاشی هفت رنگ تزیین یافته است. جرزها و طاقچه های طرفین ایوان بزرگ و پشت بغل های حجرات و نمای روکار هردو مدرسه و همچنین صفة تحتانی مأذنه، سردر همگی آنها با خشت کاشی الوان و منقش به گل و بوته پوشیده و تزیین یافته است.

معماری مسجد مدرسه امام خمینی کاشان:

این مدرسه به سبک مدارس چهارباغ و صدر اصفهان ساخته شده است. گنبد عظیم این بنا روبه روی در ورودی با ایوان رفيع مقرنس کاری و کاشی کاری خودنمایی می کند. از بالا تا پایین جرزهای آن با کاشی های خشتی الوان هفت رنگ تزیین یافته است. در دو طرف شمالی و جنوبی گنبد دو شبستان مستطیل شکل که تا انتهای حد مدرسه امتداد دارد ساخته شده است. این بنا گنبدی بزرگ در سمت غرب دارد و شبستان آن به صورت دو دالان در دو سوی گنبدخانه است و محراب گنبدخانه مانند چهار باغ درست در راستای قبله نیست.
تزیینات آجری شاخص این بنا، تزیینات آجرى معقلی است. در نقاطی از بنا آجرهای ساده با روشهای چیدمانی چون خفته راسته و هره چینی به کار رفته اند. نکته ی حائز اهمیت درباره ی این تزیینات، کاربرد آجرهای پیشبر لعابدار است. آجر پیشبر آجری است که از برش دادن آجر به قطعاتی با زوایای خاص به دست می آید.

بانی مدرسه سلطانی میرزا ابوالقاسم اصفهانی حاکم كاشان و معمار بنا محمد شفیع بوده است. در کتیبه‌های بنا نام خطاطان ابراهيم بن محمدرضا، محمدتقی بن حسین، محمدتقی بن میرزا محمد اصفهانی و رجبعلی قاضی الخراسان دیده می‌شود. استاد کاشی‌کار بنا عبدالحی معرفی شده است.
مؤلف “تاریخ کاشان” در وصف این بنا می‌نویسد: «همه از گچ و آجر تراش است و الحق به این استحکام بنایی در کاشان دیده نشده و از شالیده تا نهایت على‌التحقيق یک خشت خام و یک گل و خاک در آن به کار نرفته …»

اصل بنای مسجد مدرسه امام خمینی از بناهای دوره حکومت فتحعلی‌شاه می‌باشد. ساختمان آن طی سال‌های ۱۲۲۱ تا ۱۲۲۹ انجام شده و امر تدریس و تصدی موقوفات مدرسه به حاجی ملااحمد نراقی واگذار گشت. در طول زمان مرمت‌ها و تغییراتی در بنای مدرسه صورت گرفته است. دو ایوان شمالی و جنوبی امروزه به فضاهای بسته و مدرس تبدیل شده‌اند. در دهه اخیر کاشی‌کاری قسمت‌های مختلف بنا تعمیر و بازسازی و سقف بعضی از قسمت‌ها تحكيم شده است.

برای دانلود نقشه های اتوکدی مسجد مدرسه امام خمینی کاشان (مدرسه سلطانی) می توانید به این لینک مراجعه کنید.

مشخصات فایل دانلودی مسجد مدرسه امام خمینی کاشان:
نوع فایل: Docx (وُرد) و JPEG (تصاویر نقشه ها و بنا)

حجم فایل فشرده: 22.2 مگابایت

تعداد صفحات: 14 صفحه Word و 14 تصویر